Lợi nhuận ngân hàng: Cuộc đua vượt mốc tỷ USD

Lợi nhuận phân hóa

Theo báo cáo tài chính 2022 của 26 ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán, có 22 ngân hàng ghi nhận lợi nhuận tăng và phần lớn đạt mức cao chưa từng có. Tính cả Agribank, ngân hàng 100% vốn nhà nước chưa lên sàn, ngành ngân hàng năm 2022 ghi nhận tổng lợi nhuận khoảng 11,5 tỷ USD (tương đương 265.000 tỷ đồng), tăng hơn 2,9 tỷ USD so với năm trước.

Cụ thể, có 7 nhà băng ghi nhận lãi trước thuế vượt 20.000 tỷ đồng, gồm: Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank, Techcombank, MB và VPBank. Trong đó, Vietcombank tiếp tục là “quán quân” với lãi trước thuế cao nhất lịch sử gần 37.359 tỷ đồng, tăng gần 36% so với năm trước. BIDV ghi nhận sự bứt phá khi lợi nhuận hợp nhất trước thuế đạt 23.058 tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay. Còn lợi nhuận trước thuế của VietinBank đạt hơn 21.113 tỷ đồng, cao hơn 20% so với năm 2021. Cùng với Agribank ước tính cũng vượt ngưỡng 20.000 tỷ đồng thì trong 2022, nhóm Big 4 trong đều có lợi nhuận lên tầm tỷ USD.

Ở nhóm ngân hàng tư nhân, Techcombank tiếp tục dẫn đầu với lợi nhuận hợp nhất trước thuế đạt 25.600 tỷ đồng, tăng 10% so với năm trước. Tiếp theo là MB, với lợi nhuận trước thuế năm 2022 đạt 22.729 tỷ đồng. VPBank lợi nhuận đạt 21.220 tỷ đồng, tăng 47,7% so với năm 2021.

Nhóm có quy mô lợi nhuận quanh mức 10.000 tỷ đồng có khá đông thành viên. Có thể kể đến ACB với 17.114 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, VIB đạt lợi nhuận trước thuế hơn 10.580 tỷ đồng, HDBank có lợi nhuận trước thuế là 10.268 tỷ đồng hay SHB với 9.659 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế. TPBank cũng đạt lãi trước thuế 7.828 tỷ đồng trong cả năm 2022.

Ở mức “khiêm tốn” hơn, với lợi nhuận quanh mốc 5.000 tỷ đồng có một số ngân hàng, như: Sacombank (6.339 tỷ đồng), MSB (5.787 tỷ đồng), OCB (4.389 tỷ đồng), Eximbank (3.710 tỷ đồng).

Cuối cùng là nhóm có lợi nhuận trước thuế năm 2022 trên dưới 1.000 tỷ đồng bao gồm: ABBank (1.702 tỷ đồng), Kienlongbank (682 tỷ đồng), PG Bank (506 tỷ đồng), Ngân hàng Bản Việt (456 tỷ đồng), Saigonbank (237 tỷ đồng) và NCB (1,2 tỷ đồng).

Trong 2022, hầu hết ngân hàng đều có lợi nhuận tăng trưởng dương. Tốc độ tăng trưởng của Vietinbank năm 2022 là 20% so với mức 3% cùng kỳ. Hay như Vietcombank với mức tăng cải thiện mạnh từ gần 19% năm 2021 lên 37% trong năm 2022. Còn BIDV tăng trưởng tới 70% lợi nhuận trong năm 2022.

Nhiều ngân hàng tư nhân tiếp tục duy trì mức tăng trưởng cao, như: LienVietPostBank (56%), PGBank (55%), SeABank (55%), SHB (54%), VPBank (48%), Viet Capital Bank (46%), Sacombank (44,1%). Eximbank là ngân hàng có mức lợi nhuận tăng mạnh nhất năm 2022 trong toàn hệ thống, từ mức 1.205 tỷ đồng năm 2021 lên 3.709 tỷ đồng năm 2022, tương ứng tăng tới 208%. Ở chiều ngược lại, có những ngân hàng có lợi nhuận giảm so với năm ngoái như: Kienlongbank (giảm 32%), NCB (giảm 8%), OCB (giảm 20%) và ABBank (giảm 13%).

Năm 2022, các ngân hàng có lợi nhuận lớn nhờ tăng trưởng tín dụng và thu nhập lãi thuần tiếp tục duy trì mức cao trong khi chi phí dự phòng giảm mạnh. Một số ngân hàng có thu nhập lãi thuần tăng vọt như Eximbank (tăng 59% từ mức 6% cùng kỳ) hay Sacombank (tăng từ 4% lên 43%). MSB, LienVietPostBank, SeaBank cũng cải thiện đáng kể chỉ tiêu này trong năm 2022. Với MB, lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh năm 2022 tăng 25,3% so với năm trước nhờ tăng trưởng của thu nhập lãi thuần và kinh doanh ngoại hối.

Trong khi đó, nhiều ngân hàng thu lãi lớn nhờ tăng trưởng tín dụng ở mức cao. Chẳng hạn, tổng dư nợ tín dụng và đầu tư của BIDV năm 2022 tăng 19% , dư nợ tín dụng tăng 12,65%. Năm 2022, Vietcombank có tốc độ tăng trưởng tín dụng lên đến 19%.

Còn nhiều ngân hàng chi phí dự phòng giảm đáng kể từ đó giúp lợi nhuận tăng. Trong đó, ACB, và Eximbank có chi phí dự phòng giảm mạnh nhất. Các ngân hàng quốc doanh như Vietcombank, BIDV giảm quanh mức 20%.

Trong năm 2022, nhiều ngân hàng cũng ghi nhận những khoản thu đột biến đến từ phí bảo hiểm trả trước và thu hồi nợ xấu, như: VPBank, ACB, VietinBank và Sacombank. Bên cạnh đó, hầu hết nhà băng tăng trưởng cao trong năm qua đều đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn thu như thu từ dịch vụ như thẻ, bán bảo hiểm, ngoại hối... Đáng lưu ý, một số ít ngân hàng giữ tốc độ tăng trưởng nhờ ít chịu ảnh hưởng từ dư nợ trái phiếu doanh nghiệp và tỷ trọng cho vay chủ đầu tư bất động sản ở mức thấp.

Thận trọng trong năm 2023

Kết quả điều tra của Ngân hàng Nhà nước mới đây cho thấy, các tổ chức tín dụng tỏ ra thận trọng hơn khi dự báo lợi nhuận cho năm 2023, với 56,4 - 75,4% kỳ vọng tình hình kinh doanh cải thiện hơn trong quý I và cả năm 2023, nhưng mức độ kỳ vọng cải thiện thấp hơn so với năm 2022. Trong đó, có 95,3% tổ chức kỳ vọng lợi nhuận tăng trưởng dương trong năm 2023. Chỉ 2,8% tổ chức tín dụng dự kiến lợi nhuận tăng trưởng âm và 1,9% dự kiến lợi nhuận không thay đổi.

Nhiều dự báo cho thấy, lợi nhuận 2023 không được như kỳ vọng. Trước hết, hoạt động bảo hiểm liên kết đầu tư được bán chéo qua kênh ngân hàng (bancassurance) có khả năng giảm do đã phát triển quá mạnh trong năm vừa qua. Đặc biệt, tín dụng cũng sẽ chậm lại theo định hướng của cơ quan quản lý tiền tệ.

Trong khi đó, tỷ suất lợi nhuận ròng (NIM) của hệ thống ngân hàng sẽ chịu áp lực thu hẹp do lãi suất huy động tăng nhanh. Phân tích của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, chi phí vốn tăng nhưng tỷ suất tài sản sinh lãi có thể tăng chậm hơn, cùng với việc cho vay có độ trễ tái định giá 3-6 tháng dẫn đến NIM có thể thu hẹp nhẹ trong 1-2 quý tới. 

Các chuyên gia từ FiinRatings nhìn nhận, yếu tố tác động lớn nhất tới triển vọng lợi nhuận của các nhà băng trong năm 2023 là biên lãi thuần các ngân hàng có khả năng bị thu hẹp khi lãi suất huy động tăng mạnh hơn lãi suất cho vay.

Ngoài ra, hoạt động trái phiếu trong năm 2023 sẽ tiếp tục được kiểm soát chặt chẽ. Bên cạnh trái phiếu, tâm điểm tác động đến bức tranh lợi nhuận ngân hàng năm nay còn là bất động sản. Thị trường bất động sản ảnh khó khăn sẽ khiến lợi nhuận “kém sáng”. Bởi không chỉ cho vay lĩnh vực bất động sản kém đi mà tài sản đảm bảo cho các khoản vay, trái phiếu cũng sẽ bị ảnh hưởng, làm chi phí dự phòng tín dụng tăng cao, thậm chí làm tăng nguy cơ nợ xấu.

Công ty cổ phần Chứng khoán SSI cho hay, tăng trưởng lợi nhuận các ngân hàng trong năm 2023 có thể đạt 13,7%, bằng một nửa tốc độ tăng trưởng trong giai đoạn 2017-2021 (28%) và cao hơn giai đoạn 2014-2015 (11,3%). Trong kịch bản tiêu cực, các ngân hàng này có thể chỉ tăng khoảng 10% trong năm nay.

Còn nhóm phân tích của Yuanta Việt Nam đưa ra mức dự báo tăng trưởng lợi nhuận ngành ngân hàng năm 2023 là 16%, tức giảm mạnh so với năm ngoái. Nhóm phân tích cho rằng, môi trường lãi suất cao, rủi ro nợ xấu và tình hình thanh khoản của các doanh nghiệp vẫn là thách thức lớn với ngành ngân hàng.

VDSC cho hay, thu nhập từ tín dụng của ngành ngân hàng trong năm 2023 sẽ tăng trưởng chậm lại do tác động từ tăng trưởng tín dụng thấp cùng với biên lãi thuần giảm. Tăng trưởng tín dụng của năm nay dự báo chỉ ở mức 11-12,5%. Ngoài ra, triển vọng kém khả quan của thị trường bất động sản và nhu cầu tín dụng dự báo giảm, cũng sẽ tác động đến ngành.

Nhóm phân tích của VDSC cho hay, các ngân hàng “đầu tàu” thuộc nhóm quốc doanh sẽ hoạt động tốt hơn khối tư nhân do biên lãi thuần tốt hơn và tỷ trọng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản ở mức thấp. Còn những ngân hàng hỗ trợ tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém cũng sẽ có động lực tăng trưởng mạnh với những cơ chế riêng. 

MINH DŨNG 
Theo vietnamfinance.vn